Ortaokul 5. Sınıf Türkçe MEB Yayınları (1. Kitap) Ders Kitabı Dersimiz Cumhuriyete Doğru (İzleme) Metni Etkinlik Cevapları Sayfa 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81
Ortaokul 5. Sınıf Türkçe (1. Kitap) Ders Kitabı 75-76-77-78-79-80-81. Sayfa Cevapları, öğrencilerin etkinlikleri doğru ve anlaşılır şekilde çözmesine yardımcı olur. Aynı şekilde Ortaokul 5. Sınıf Türkçe (1. Kitap) Ders Kitabı MEB Yayıncılık Cevapları, öğrencilerin konuları kavraması için hazırlanmış rehber niteliğinde çözümler sunar.
Bunun yanında 5. Sınıf Türkçe (1. Kitap) Ders Kitabı Dersimiz Cumhuriyete Doğru (İzleme) Metni Etkinlik Cevapları, metnin daha iyi anlaşılmasını sağlar. Ayrıca 5. Sınıf Türkçe (1. Kitap) Ders Kitabı MEB Yayınları Kitabı Sayfa 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81 Cevapları, öğrencilerin düzenli çalışmasına destek olarak başarılarını artırır.
“5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı (1. Kitap) Dersimiz Cumhuriyete Doğru (İzleme) Metni”
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı (1. Kitap) Sayfa 74-75-76-77-78-79-80-81
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı (1. Kitap) MEB Yayınları Sayfa 74 Cevapları
Soru : Okuduğunuz hikâye kitabından hareketle öyküleyici metinlerde hangi unsurların bulunduğunu söyleyiniz.
Cevap :
Öyküleyici metinlerde bazı temel unsurlar bulunur. Bunlar:
- Kişiler: Olayın içinde yer alan kahramanlardır.
- Olay: Hikâyede anlatılan, kişilerin başından geçen durum ya da yaşadıkları serüvendir.
- Yer (Mekân): Olayın geçtiği yerdir.
- Zaman: Olayın ne zaman yaşandığını gösterir.
- Anlatıcı: Hikâyeyi okuyucuya aktaran kişidir.
- Bu unsurlar bir araya geldiğinde hikâye oluşur.
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı (1. Kitap) MEB Yayınları Sayfa 75 Cevapları
Soru : Sanal müze turunda ilginizi çeken unsurları ve sanal tur sayesinde neler öğrendiğinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap : Sanal müze turunda en çok dikkatimi çeken şey, sergilenen tarihi eserlerin çok ayrıntılı olarak gösterilmesiydi. Eserleri yakından inceleme fırsatı buldum.
Ayrıca açıklamaları okuyarak onların tarihî değerini ve geçmişte nasıl kullanıldığını öğrendim. Sanal tur sayesinde, müzeye gitmeden de bilgi sahibi olunabileceğini gördüm.
Soru : Millî Mücadele Dönemi’nden TBMM’nin açılışına kadar geçen süreci düşününüz. Türk milletinin azim ve kararlılığının bu sürece nasıl bir etkisi olmuştur?
Cevap : Millî Mücadele Dönemi’nde Türk milleti bağımsızlığını kazanmak için büyük bir azim ve kararlılık göstermiştir. Halkın birlik ve beraberliği sayesinde düşmanlara karşı direnilmiş ve zor şartlar altında mücadele edilmiştir.
Bu azim ve kararlılık, sonunda Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılmasına zemin hazırlamış ve milletin kendi iradesiyle yönetimde söz sahibi olmasını sağlamıştır.
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı (1. Kitap) MEB Yayınları Sayfa 76 Cevapları
1. ETKİNLİK
Soru : a. Tiyatronun adından ve görselinden hareketle içeriğini tahmin ediniz. Tahmininizi ve tahmininizin gerekçelerini aşağıya yazınız.
Cevap : Tiyatronun adı “Dersimiz Cumhuriyete Doğru” olduğundan, içeriğinin Cumhuriyet’in kuruluş sürecini anlatacağını tahmin ediyorum. Görselde de geçmiş döneme ait kıyafetler giymiş oyuncular var. Bu da bana Millî Mücadele yıllarını, halkın bağımsızlık için verdiği mücadeleyi ve Cumhuriyet’in ilanına giden süreci sahnelediklerini düşündürüyor.
Soru : b. Tiyatronun içeriğiyle ilgili tahmininiz doğru çıktı mı? Gerekçelerinizin uygunluğunu değerlendiriniz.
Cevap : Tahminim doğru çıktı. Çünkü tiyatroda gerçekten de Cumhuriyet’in ilanına giden olaylar canlandırılmış. Oyuncuların kıyafetleri, sahne düzeni ve konunun işlenişi bu süreci açıkça ortaya koyuyor. Böylece gerekçelerimin uygun olduğunu anladım.
2. ETKİNLİK
Soru : Aşağıdaki soruları izlediğiniz tiyatrodan hareketle cevaplayınız.
1. Ankaralılar Mustafa Kemal’i nasıl karşılamıştır?
Cevap : Ankaralılar, Mustafa Kemal’i büyük bir coşku ve seymen alayıyla karşılamış, ona olan sevgilerini ve desteğini göstermiştir.
2. Sizce Ankara’nın Millî Mücadele’nin merkezi olmasının sebebi nedir?
Cevap : Ankara’nın güvenli bir şehir olması, ulaşım yollarının ortasında bulunması ve halkın mücadeleye gönülden destek vermesi sebebiyle merkez seçildiğini düşünüyorum.
3. İstanbul’un işgali ve Meclis-i Mebusan’ın dağıtılmasının ardından mebuslar ne yapmıştır? O günkü ulaşım ve haberleşme olanaklarıyla bugünkü olanakları karşılaştırdığınızda neler söyleyebilirsiniz?
Cevap : Mebuslar Ankara’ya giderek yeni bir meclis açmışlardır. O dönemde ulaşım zorlu koşullarda, günlerce süren yolculuklarla yapılırken; bugün modern ulaşım ve haberleşme araçları sayesinde çok kısa sürede ve kolayca iletişim kurulabilmektedir.
4. Tiyatronun en çok hangi sahnelerinden etkilendiniz? Sebepleriyle açıklayınız.
Cevap : En çok Mustafa Kemal’in Meclis’i açtığı sahne beni etkiledi. Çünkü bu sahne, milletin kendi iradesiyle yönetime katılmasının ve bağımsızlık mücadelesinin en önemli göstergesidir.
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı (1. Kitap) MEB Yayınları Sayfa 77 Cevapları
3. ETKİNLİK
Soru : a. Aşağıdaki tabloyu izlediğiniz tiyatrodan hareketle doldurunuz.
Cevap :
Kişiler: Mustafa Kemal Paşa, seymenler, mebuslar, Halide Edip, Ankara halkı, müftü.
Zaman: 1919–1920 yılları, Millî Mücadele dönemi.
Yer: Ankara, İstanbul, Sultanahmet Meydanı.
Olay Akışı: Mustafa Kemal’in Ankara’ya gelişi ve coşkuyla karşılanması, İstanbul’un işgali, mebusların Ankara’ya gelişi ve ardından TBMM’nin açılması.
Soru : b. Kahramanlar görünüş ve davranışları ile Millî Mücadele Dönemi’ni yansıtmakta mıdır? Sebepleriyle açıklayınız.
Cevap : Kahramanların kıyafetleri ve davranışları Millî Mücadele Dönemi’ni yansıtmaktadır. Seymenlerin yöresel giysileri, halkın büyük coşkusu ve Mustafa Kemal’in kararlı tavırları o dönemin ruhunu ve mücadele azmini göstermektedir.
Soru : c. Olay akışında sahnelere hâkim duygular oyuncuların canlandırma ve seslendirmelerini nasıl etkilemektedir? Örneklerle açıklayınız.
Cevap : Sahnelerdeki duygular, oyuncuların seslerini ve hareketlerini etkilemiştir. Örneğin, Mustafa Kemal’in Meclis’i açtığı bölümde ses tonu daha ağırbaşlı ve kararlı çıkmıştır. Halide Edip’in halka seslendiği sahnede ise heyecan ve coşku ön plana çıkmış, bu da izleyiciyi etkilemiştir.
4. ETKİNLİK
Soru : a. Aşağıdaki sorulara vereceğiniz cevaplardan hareketle tiyatronun ana fikrini nasıl ifade edersiniz?
Cevap : Tiyatro, Millî Mücadele’de Türk milletinin bağımsızlık için gösterdiği kararlılığı ve birlik ruhunu anlatmaktadır.
Soru: İzlediğiniz tiyatronun ilk bölümünde Ankaralılar Atatürk’ün “Arkadaşlar buraya neden geldiniz?” sorusuna ne cevap vermiştir?
Cevap : Ankaralılar, “Ankara’mıza hoş geldiniz Paşam.” diyerek Mustafa Kemal’i içten bir sevgiyle karşılamışlardır.
Soru: Halide Edip konuşmasının sonunda neyi vurgulamaktadır?
Cevap : Halide Edip, Türk milletinin asla ümitsizliğe kapılmayacağını ve bağımsızlığı için her şartta mücadele edeceğini vurgulamaktadır.
Soru: Meclisin açılışında Meclis başkanı Türk milletinin hangi yönüne dikkat çekmektedir?
Cevap : Meclis başkanı, Türk milletinin bağımsızlık yolunda azimli ve özgürlükten asla vazgeçmeyen bir millet olduğunu dile getirmiştir.
Soru: Mustafa Kemal Atatürk son konuşmasını hangi cümlelerle tamamlamıştır?
Cevap : Atatürk, “Bu toprakların tek sahibi millettir, meclisin gerçek sahibi de yine milletin kendisidir.” sözleriyle konuşmasını tamamlamıştır.
Soru : b. Yukarıdaki sorulara verdiğiniz cevaplardan hareketle bu tiyatroda verilmek istenen mesajın ne olduğunu belirleyip bir cümle hâlinde aşağıya yazınız.
Cevap : Tiyatronun vermek istediği mesaj, Türk milletinin birlik ve inançla bağımsızlığını kazanmış olmasıdır.
5. ETKİNLİK
Soru : Halide Edip Adıvar konuşmasını yaparken neler hissetmiş olabilir? Aşağıdaki yönergeler doğrultusunda belirleyiniz.
Cevap : Halide Edip konuşmasını yaparken hem işgalin üzüntüsünü yaşamış hem de halkına cesaret ve umut verme duygusunu hissetmiş olabilir.
Soru: Halide Edip Adıvar’ın konuşması sırasındaki yüz ifadesini ve ses tonunu inceleyiniz.
Cevap : Konuşma sırasında yüz ifadesi kararlı ve ciddi, ses tonu ise güçlü, coşkulu ve etkileyici olmuştur.
Soru: Deneyimlerinizden hareketle hangi koşullar altında insanların bu ses tonu ve yüz ifadesiyle karşısındakilere hitap edebileceğini düşününüz.
Cevap : İnsanlar bu tür ses tonu ve yüz ifadesini genellikle zor dönemlerde, topluma moral vermek ve mücadele ruhunu güçlendirmek için yaptıkları konuşmalarda kullanırlar.
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı (1. Kitap) MEB Yayınları Sayfa 78 Cevapları
6. ETKİNLİK
Soru : a. Müzeleri Geziyorum adlı etkileşimli içerikte gezdiğiniz müzelerden ikisini karşılaştıran bir konuşma yapınız. Konuşma sürecinizde aşağıdaki yönergeleri dikkate alınız.
• Seçtiğiniz müzeleri hangi niteliği açısıdan (inşa edilme ve müzeye dönüşme tarihleri, ilk kez hangi amaçla kullanıldıkları, sergilenen eserler vb.) karşılaştıracağınızı belirleyiniz.
• Belirlediğiniz nitelikten hareketle bu müzelerin benzerlik ve farklılıklarına konuşmanızda yer veriniz.
• Sınıfınızın büyüklüğünü ve oturma düzenini göz önünde bulundurarak arkadaşlarınızın sizi rahat görebileceği bir yere geçiniz.
• Baş, el, kol hareketi ve duruşunuzla ifade ettiklerinizi destekleyiniz.
• Yüz ifadelerinizi anlattıklarınızın içeriğine uygun olmasına dikkat ediniz.
Cevap :
“Arkadaşlar, bugün sizlere Anadolu Medeniyetleri Müzesi ile Topkapı Sarayı Müzesi’ni karşılaştıracağım.
Anadolu Medeniyetleri Müzesi, çok eski dönemlerden kalma eserlerin sergilendiği bir müzedir. Burada özellikle Hititler, Frigler ve Lidyalılar gibi uygarlıklara ait tarihi kalıntılar vardır.
Topkapı Sarayı Müzesi ise Osmanlı Devleti’nin uzun yıllar boyunca yönetim merkezi olarak kullanılmıştır. Burada padişahların eşyaları, kıyafetleri ve değerli hazineler sergilenmektedir.
Her iki müze de tarihimizi tanımamız açısından çok önemlidir. Ancak Anadolu Medeniyetleri Müzesi eski uygarlıkların kültürünü gösterirken, Topkapı Sarayı Osmanlı döneminin ihtişamını ortaya koymaktadır. Bu yönleriyle hem benzer hem de farklı özelliklere sahiptirler.”
Soru : b. Konuşmanızı tema sonundaki “Konuşma Becerisi Öz Değerlendirme Ölçeği”ni kullanarak değerlendiriniz. Güçlü ve gelişmeye açık yönlerinizi belirleyiniz. Sonraki etkinliklerde gelişmeye açık yönlerinizi güçlendirmeye çalışınız.
Cevap : “Konuşmamda sesimi sınıfa duyurabildim ve örnekler vererek konuyu anlaşılır hâle getirdim. Jest ve mimiklerimi konuşmamı desteklemek için kullandım. Güçlü yönüm, konuyu düzenli bir şekilde anlatmam ve arkadaşlarımın ilgisini çekebilmemdir. Geliştirmem gereken yönüm ise zaman zaman heyecanlanmam ve bazı yerlerde hızlı konuşmamdır. Bundan sonraki konuşmalarda daha sakin ve kontrollü olmaya çalışacağım.”
7. ETKİNLİK
Soru : a. Aşağıdaki cümlelerde büyük harflerin kullanım alanlarına örnekler verilmiştir. Altı çizili kelime gruplarında büyük harflerin kullanımıyla ilgili kuralı ilgili yere yazınız.
Cevap :
- Çanakkale Boğazı, tarihte pek çok deniz savaşına sahne olmuştur.
- Tuna Nehri, birçok farklı medeniyet için çok önemli olmuştur.
Cevap : Coğrafi yer adlarında kullanılan özel isimler büyük harfle başlar.
- Türk Tarih Kurumu, birçok araştırma yaparak tarih bilincini geliştirmiştir.
- 23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi, Ankara’da açılmıştır.
Cevap : Resmî kurum, kuruluş, kurul ve örgüt adları ile şehir adları büyük harfle yazılır.
- Dolmabahçe Sarayı, Atatürk’ün son günlerini geçirdiği mekândır.
- Her yıl binlerce kişi Atatürk Köşkü’nü ziyaret eder.
Cevap : Saray, köşk, anıt, kule gibi tarihî yapı ve eserlerin özel adları büyük harfle başlar.
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı (1. Kitap) MEB Yayınları Sayfa 79 Cevapları
Soru : b. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili ifadelerde noktanın hangi amaçla kullanıldığını belirleyiniz. Noktayı aynı amaçla kullandığınız birer cümle yazınız.
Cevap :
-
10.11.1936’da millet büyük bir üzüntü yaşamıştır.
✅ Nokta, tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı ayırmak için kullanılmıştır.
Cümlem: 23.04.1920’de TBMM açıldı.
-
Her yıl 09.05’te Gazi Mustafa Kemal anılır.
✅ Nokta, saatlerin yazılışında saat ve dakikayı ayırmak için kullanılmıştır.
Cümlem: Okulumuz 07.45’te başlıyor.
Soru : c. Soru işaretinin aşağıda verilen kullanım alanlarını ve bunlara ait örnekleri inceleyiniz. Bu kullanım alanlarına yönelik siz de defterinize örnek cümleler yazınız.
- Millî Mücadele’nin en önemli komutanları kimlerdir?
- Uzun uzun düşündü, sonra başını kaldırdı: — Yaşınız?
Cevap :
✅ 1) Soru eki ya da sözü içeren cümleler:
-
Atatürk Samsun’a hangi tarihte çıkmıştır?
-
Türk milleti bağımsızlık için ne zaman harekete geçti?
✅ 2) Soru eki ya da sözü bulunmayan cümleler:
-
Bugün bize eşlik edecek misin?
-
Hazırlığını tamamladın?
8. ETKİNLİK
Soru : a. Aşağıda verilen cümlelerdeki altı çizili kelimeleri inceleyiniz. Bunları isim olup olmama açısından gruplandırarak isim olanları işaretleyiniz.
Cevap :
-
İsim olanlar: Atatürk, meclis, sandalye, boyası, masa, harita, perdeler, sehpa, halı
-
İsim olmayanlar (fiil olanlar): onarıldı, konulmuş, değişmiş, açıldı, toplanmış, duruyor
Soru : b. Gruplandırdığınız kelimeleri aşağıdaki tablolara yazınız. İkinci tabloyu öğretmeninizin yardımıyla adlandırınız.
Cevap :
| İSİM | FİİL |
|---|---|
| Atatürk | Onarıldı |
| Meclis | Konulmuş |
| Sandalye | Değişmiş |
| Boyası | Açıldı |
| Masa | Toplanmış |
| Harita | Duruyor |
| Perdeler | |
| Sehpa | |
| Halı |
Soru : c. Yukarıdaki grupları oluştururken nelere dikkat ettiniz? Grupların ayırt edici özelliklerini söyleyiniz.
Cevap : Grupları oluştururken kelimelerin isim mi yoksa fiil mi olduklarına dikkat ettim. Varlık, nesne ve kavram bildiren sözcükleri isim grubuna; iş, oluş ve hareket bildirenleri ise fiil grubuna yazdım.
Soru : ç. Karekodu okutarak “Taka” adlı etkileşimli içeriği dikkatlice uygulayınız.
Cevap : “Taka” adlı etkileşimli içeriği karekodu okutarak sizlerin kendi telefonlarınızdan uygulamanız gerekir.
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı (1. Kitap) MEB Yayınları Sayfa 80 Cevapları
9. ETKİNLİK
Soru : a) Bir mekânın betimlendiği aşağıdaki paragrafı inceleyiniz. Farklı renklerle gösterilen cümlelerin nelere odaklandığını öğretmeninizin rehberliğinde tartışarak belirleyiniz. Daha önce öğrendiğiniz kişi betimlemesiyle mekân betimlemesinin benzerlik ve farklılıklarını söyleyiniz.
Savaş alanı, etrafını irili ufaklı tepelerin sardığı geniş bir düzlüktü. Tepelerin eteklerinde bodur ağaçların oluşturduğu bir örtü zar zor seçiliyordu. Gökyüzü patlayan topların ve tozun oluşturduğu gri bir dumanla kaplıydı. Toprak düşen top mermileri yüzünden delik deşik olmuştu. Kırık silahlar, boş mermi kovanları ve yırtık üniforma parçaları etrafa saçılmıştı. İnsan gözünün görebildiği her şey yaşanan savaşın ciddiyetini hissettiriyordu. Türk askerlerinin hücum sırasında mevzide bıraktığı mendiller, mektuplar ve daha nice özel eşya bir milletin vatanını korumak için neleri feda edebileceğinin kanıtlarını barındırıyordu. Arada sırada uzaktan işitilen top sesleri ve patlamaların seyrekliği düşmanın epey uzaklaştığını gösteriyor, savaşın bitmek üzere olduğunu müjdeliyordu. İlk bakışta hüzünlü gibi duran bu manzara, görenlere tarifi imkânsız birçok duyguyu bir arada yaşatıyordu.
Cevap : Paragraftaki bazı cümleler doğaya (tepeler, ağaçlar, gökyüzü) odaklanırken, bazı cümleler savaşın izlerine (mermiler, silahlar, üniformalar) yoğunlaşmıştır. Son kısımlarda ise duygulara (hüzün, umut, cesaret) dikkat çekilmiştir.
Kişi betimlemesi ile mekân betimlemesi birbirine benzer çünkü ikisi de okuyucunun zihninde canlı bir görüntü oluşturur. Farkı ise kişi betimlemesinde insanların dış görünüşü, davranışları anlatılırken; mekân betimlemesinde çevre, eşya ve ortam tasvir edilir.
Soru : b) Paragrafı okurken gözünüzde nasıl bir resim canlandı? Bu resmin gözünüzde canlanmasının sebebi ne olabilir? Düşüncelerinizi söyleyiniz.
Cevap : Paragrafı okurken gözümde sisli ve dumanlı bir savaş alanı, etrafa saçılmış eşyalar ve hüzünlü bir manzara canlandı. Bu resmin gözümde canlanmasının nedeni, paragrafta ayrıntılı ve duyulara hitap eden betimlemelerin yapılmasıdır.
Soru : c) “Müzeleri Geziyorum” adlı etkileşimli içerikten alınan aşağıdaki görseli kullanarak müzeyi betimleyen bir paragraf yazınız. Paragrafı yazarken yazma stratejilerini uygulayınız.
Cevap :
Plan:
- Giriş: Müzenin genel görünümü
- Gelişme: İçindeki eserler ve sergilenen bölümler
- Sonuç: Müzede bıraktığı duygu
Taslak Metin: Müzeye girdiğimde geniş ve ferah bir salon beni karşıladı. Duvarlarda tarihî tablolar, cam bölmelerin içinde savaşlarda kullanılan eşyalar bulunuyordu. Ortada büyük bir Türk bayrağı göze çarpıyordu. Sessiz ve saygı dolu bir ortam vardı.
Gözden Geçirilmiş Metin: Müzeye girdiğimde beni geniş bir salon karşıladı. Duvarlarda eski dönemlere ait tablolar asılıydı. Cam vitrinlerde askerlerin kullandığı silahlar, eşyalar ve belgeler dikkat çekiyordu. Ortadaki büyük Türk bayrağı müzenin en etkileyici parçasıydı. Sessizlik içinde dolaşırken tarihin izlerini hissettim ve milletimizin kahramanlıklarını bir kez daha hatırladım.
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı (1. Kitap) MEB Yayınları Sayfa 81 Cevapları
Soru : ç) Öğretmeninizin geri bildirimleriyle güçlü ve gelişmeye açık yönlerinizi belirleyiniz. Sonraki etkinliklerde güçlü yönlerinizi kullanmaya, gelişmeye açık yönlerinizi güçlendirmeye özen gösteriniz.
Cevap : Güçlü yönüm, ayrıntılara dikkat ederek betimlemeleri canlı bir şekilde yapabilmemdir. Geliştirmem gereken yönüm ise bazen yazarken acele edip anlatımı kısa tutmamdır. Bundan sonraki etkinliklerde daha uzun ve düzenli cümleler kurmaya özen göstereceğim.
Soru : Millî Mücadele yıllarında cephedeki askerlerimizin ailelerine yazdığı mektupları araştırınız. Ulaştığınız mektuplardan birini sınıfa getiriniz.
Cevap :
Örnek 1:
Sevgili Annem,
Ben ve arkadaşlarım cephede vatan için savaşmaya devam ediyoruz. Hava çok soğuk ama içimizdeki inanç bizi ısıtıyor. Sakın üzülme, bizler milletimizin bağımsızlığı için buradayız. Dualarınızı eksik etmeyin. İnşallah yakında zafer kazanacak ve sizlere kavuşacağım.
Oğlun Mehmet
Örnek 2:
Sevgili Babacığım,
Günlerimiz zor geçiyor ama yanımızdaki asker kardeşlerimle birlikte cesaretimizi hiç kaybetmiyoruz. Komutanımızın bize verdiği güvenle düşmana karşı direniyoruz. Sizleri çok özledim. Vatanımız özgür olana kadar mücadeleye devam edeceğiz. Lütfen hakkınızı helâl edin.
Oğlun Ali
